اهمیت استعداد تحصیلی در کنکور دکتری

با توجه به آنچه درباره‌ی ضرایب دروس گفتیم، به نظر می‌آید که دروس تخصصی چهاربرابر هریک از دروس زبان و استعداد تحصیلی در نمره‌ی نهایی تاثیر گذار هستند. اما با یک مثال به شما توضیح می‌دهیم که اینطور نیست. دو رشته‌ی مهندسی صنایع و مدیریت را با هم مقایسه می‌کنیم. داوطلبان رشته مهندسی صنایع ۳ درس تخصصی و داوطلبان دکتری رشته‌ی مدیریت ۵ درس تخصصی دارند. عملکرد داوطلب در پاسخ دهی به این سوالات همه در کنار هم درصد دروس تخصصی را تشکیل می‌دهند. در نهایت نمره‌ی دروس تخصصی با ضریب ۴ بر نمره‌ی کل داوطلب اثر می‌گذارد.

با یک محاسبه‌ی ساده می‌توان فهمید که وجود ضریب ۴ برای دروس تخصصی باعث نمی‌شود تا اهمیت دروس عمومی کمتر باشد. برای فهم بهتر فرض کنید که داوطلب شرکت در کنکور دکتری رشته‌ای هستید که شامل چهار درس تخصصی است. همانطور که می‌دانید ضریب کل این دروس 4 در نظر گرفته می‌شود، در نتیجه ضریب هریک به تنهایی معادل یک است. درواقع نمره‌ی هر درس به صورت مجزا دقیقا برابر با تاثیر نمرات دروس زبان و استعداد تحصیلی است. در این صورت تنها نکته‌ای که می‌تواند تفاوت میان این دروس ایجاد کند، تعداد سوالات است. هر درسی که سوال بیشتری داشته باشد، اهمیت بیشتری نیز در آزمون خواهد داشت. اگر تعداد سوالات را برابر در نظر بگیریم، ضریب اهمیت دروس تخصصی برای رشته‌ای مانند مهندسی صنایع که دارای ۳ درس تخصصی است، ضریب اهمیت هریک از دروس برابر ۳/۴ (یعنی کمی بیشتر از یک) خواهد بود. اما در رشته‌ای مانند مدیریت که پنج درس تخصصی وجود دارد، اهمیت هر درس تخصصی 0/8، یعنی کمتر از هر یک از دروس عمومی است. پس با یک محاسبه‌ی منطقی ساده می‌توان به ارزش بالای دروس عمومی پی برد.

البته یک تفاوت نیز میان دروس تخصصی و عمومی وجود دارد، دروس تخصصی در کارنامه به عنوان یک درس قرار می‌گیرد، اما دروس عمومی هرکدام به تنهایی یک عنوان به خود اختصاص داده‌اند. داوطلب با عملکرد بهتر در هر یک از دروس تخصصی به طور مستقیم نمره‌ی تراز کل خود را افزایش می‌دهد. در صورتی که برای کسب تراز بالا در دروس تخصصی، لازم است داوطلب در مجموعه‌ی دروس تخصصی عملکرد مناسبی داشته باشد، چرا که نمره‌ی خام این دروس با توجه به عملکرد در تمامی دروس تخصصی بررسی می‌شوند. در نتیجه عملکرد ضعیف داوطلب در یک درس تخصصی می‌تواند باعث پایین آمدن تراز کل دروس تخصصی باشد. اما با توجه به اینکه درصد دروس عمومی هرکدام به جدایی محاسبه و تراز آن در کارنامه‌ی نهایی لحاظ می‌شود، پس عملکرد خوب یا ضعیف در هرکدام از این دروس می‌تواند تاثیر مستقیم و مستقل در نمره‌ی نهایی داشته باشد. این استقلال دروس عمومی از یکدیگر باعث می‌شود که تراز گرفتن از آن‌ها برای داوطلبان ساده‌تر باشد. توجه داشته باشید که در تمامی کنکورهای کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری، داوطلبان با توجه به «میانگین وزنی درصد‌های تراز شده» مقایسه می‌شوند.